Nghệ thuật ở đời: Nhường nhịn

Ngày xưa Phật Thích Ca đã từng dạy: “Hãy luôn luôn nhẫn nhịn với tất cả, có được thế mới thành công”.

Giờ đây tôi đặt lại vấn đề này cùng các bạn trong một phạm vi nào nhỏ hẹp chỉ nơi đến một vấn đề mà người xưa đã dạy đó là nhẫn nhịn. Nhẫn nhịn là chìa khóa của thành công, là ngưỡng cửa của cuộc đời.

Đấy là một định luật, một định luật quá ư thông thường nhưng cũng rất tế nhị khó khăn. Sống giữa trường đời, cuộc sống hàng ngày của cá nhân càng trở nên chật vật, nếp sinh hoạt của loài người càng ngày càng trở nên phức tạp khó khăn, tất cả mọi thứ của đời sống đều chịu ảnh hưởng nặng nề của tiền tài và vật chất chi phối làm áp lực, cuộc sống con người trong hiện tại không còn là một đời sống đơn thuần nữa mà trái lại cùng chịu chung một định luật của đời sống. Vì thế cho nên chúng ta không lấy làm lạ khi đời sống hiện tại khó ai nói được hai tiếng nhường nhịn một cách hoàn toàn.

Bởi từ lý do: ngày xưa và hiện tại, cuộc sống của con người là ở vào hai thời đại khác nhau hay nói khác hơn là hai thái cực.

Cuộc sống con người ngày xưa dù cho có phải tranh đấu, ganh đua để mưu cầu lợi tức đến bao nhiêu đi nữa thì con người vẫn còn sống bằng lý trí và tình cảm, nghĩa là dù có phải đương đầu chạm trán bao nhiêu chăng nữa con người vẫn còn tôn trọng lễ nghĩa của nhau. Vì thế nên con người ngày xưa coi vấn đề nhường nhịn nhau như là một hình thức tha thứ, thông cảm cho nhau mà thôi.

Ngược lại trong nếp sống hiện tại, con người coi thường tất cả mọi thứ lễ nghĩa trong lãnh vực xử thế, tiếp vật mà lúc nào cũng đặt quyền lợi riêng tư lên tất cả mọi sự việc trong cuộc đời này. Đối với một số đông con người ngày nay không quan niệm như lớp người xưa nghĩa là nên nhường nhịn nhau, tha thứ cho nhau và thông cảm lẫn nhau. Đối với số người ngày nay cũng không còn đặt vấn đề nhường nhịn có nghĩa là dung hòa mà trái lại số người này coi chuyện nhường nhịn lẫn nhau là sự thua thiệt, một thất bại của cá nhân và làm như thế là nhục nhã, mất mặt v.v…

Theo tôi nghĩ mọi khó khăn trên đường đời không bao giờ khó khăn, rắc rối nếu con người biết nhau, hiểu nhau, thông cảm cho nhau và nhường nhịn lẫn nhau.

Tôi cũng quả quyết rằng nếu khi nào con người đều biết nhường nhịn cùng nhau, tha thứ cho nhau, nhất định lúc đó con người sẽ thoát ra ngoài mọi tranh chấp khổ đau của cuộc đời.

Giới hạn cái nhìn bằng một khung cảnh nhỏ hẹp như gia đình chẳng hạn, nếu trong một mái nhà, chồng vợ biết thương nhau, luôn luôn tha thứ cho nhau, sẵn sàng thông cảm lẫn nhau và lúc nào cũng nhường nhịn nhau tôi tin rằng gia đình ấy là một gia đình lý tưởng nhất.

Lý tưởng là gì?

- Là sự hoàn hảo, sự tốt lành, an vui sung sướng, mà đã là một gia đình biết nhường nhịn lẫn nhau, tha thứ cho nhau tất nhiên gia đình ấy đã có được nguồn hạnh phúc và chính nguồn hạnh phúc ấy là lý tưởng vậy.

Đặt một cái nhìn bao quát hơn như quốc gia, xã hội chẳng hạn. Nếu trong một đời sống tập thể, mọi người cùng nhau chung sống trong một xã hội mà người nọ biết nhường người kia thì làm gì có chuyện bất đồng, làm gì có chuyện lôi thôi tranh chấp và làm gì có chuyện giết hại lẫn nhau? Nếu là đời sống quốc gia mà dân tộc này biết tha thứ, nhường nhịn dân tộc kia thì làm gì có chuyện binh biến thương đau, chiến tranh tàn phá?

Đấy là một định nghĩa chung của hai tiếng nhường nhịn là như thế.

Trở lại vấn đề nhường nhịn. Tôi xin xác nhận là nhường nhịn không có nghĩa là đầu hàng, là thua thiệt mà trái lại nhường nhịn có nghĩa là sự thông cảm và tha thứ cho nhau, chỉ có thế thôi. Nếu ai có mặc cảm cho rằng sự nhường nhịn có nghĩa là nhục nhã thì đó là một hành động thiếu thiện chí của những con người ngoan cố, thiếu giáo dục.

Trước khi con người muốn tạo được sự thành công trọn vẹn trên trường đời là phải hiểu biết ý nghĩa thực sự của hai tiếng là nhường nhịn trước đã, có hiểu biết được nó mới có thế thành công mà nhất là trong lãnh vực xử thế.

Trên đời này có biết bao nhiêu người đã phải trả một giá quá đắt có khi đánh đổi lấy sinh mạng để học lấy một kinh nghiệm của hai từ nhường nhịn. Trường hợp đó không thiếu và những kẻ ấy cũng nào phải là ít.

Vậy điều kiện mà con người cần phải biết cho những ai muốn tạo lập cuộc đời mình có ý nghĩa cần phải ghi nhớ và chấp nhận là nhường nhịn cùng nhau.

Những ngày còn nhỏ tôi còn ham đọc truyện cổ, có một câu chuyện mà trọn đời tôi không sao quên được đó là câu chuyện Hàn Tín chịu lòn trôn một gã bán thịt khi Tín chưa gặp thời ngay giữa chợ. Sau này Tín làm nên danh phận lại trả ân cho gã bán thịt kia chỉ vì gã bán thịt nọ giúp Tín nuôi chí lớn. Câu chuyện đó tôi còn nhớ mãi và tôi thầm phục Tín; bởi lẽ Tín nhường nhịn đúng lúc, ngược lại nếu Tín không nhường nhịn được, tôi tin là câu chuyện đã đổi khác và người đời sau sẽ chê Tín cũng nên.

Bằng bao nhiêu lập luận với một câu chuyện Hàn Tín lòn trôn tôi tin là các bạn sẽ suy nghĩ nhiều về hai tiếng nhường nhịn vậy.

Trích "TINH HOA XỬ THẾ" - Lâm Ngữ Đường