P01: Lời giới thiệu tập truyện ngắn "Muộn"

Truyện đọc thích nhất trong tập truyện ngắn này có lẽ là Những ngày mưa bão. Một gia đình nghèo, vào những ngày mưa bão thâu đêm suốt sáng, người cha không thể ra ngoài sửa xe đạp, bà mẹ không thể ra ruộng hái rau đi bán, vậy là cả nhà - cha mẹ và mấy đứa con nhỏ - quây quần bên nhau bên bếp lửa đổ bánh xèo da “cuốn mấy đọt bạc hà non chấm nước mắm tỏi ngon thấu trời”.

Rồi cha con tát nước tràn vô nhà, đi bắt cá sặc, tối đến “ăn cơm nóng, cá sặc chiên giòn dầm nước mắm tỏi chấm rau muống luộc. No nê, cả đám lên giường trùm mền nghe má kể chuyện đời xưa”. Ai mà không mỉm cười khi đọc những dòng hạnh phúc lấp lánh trên từng con chữ ấy!

Song phía sau niềm vui cũng không thiếu những nỗi ngậm ngùi. Như cô con gái lớn trong gia đình, nhiều năm sau bất hạnh trong tình yêu đã “lặng lẽ buồn hiu quay về với má, nghe má kể chuyện đời xưa”. Như nỗi tiếc nhớ cái xóm nhỏ ngoại ô rồi trở thành thị tứ, “một bóng dừa xanh cũng không còn, chỉ toàn nhà cửa”.

Có một miền quê sông nước chảy qua các sáng tác của Ngô Thị Thu Vân; ở đó có mùa gió chướng tràn về mang theo một mối tình tay ba nhưng cả ba ai cũng yêu thương nhau; có mùa chôm chôm chín gọi cô gái chớm sa chân xuống bùn trở về với mối tình đầu; có một dòng sông quê tím ngắt cánh lục bình và tiếng bìm bịp kêu con nước lớn khiến kẻ ly hương cứ khắc khoải ngày trở lại quê nhà.

Tình hoài hương là một chủ đề rõ nét trong tập truyện này - “ai có tha hương mới biết cái tình quê nó lạ lắm, nó như núm níu bước chân người ta bắt phải quay trở lại” (Mùa gió chướng). Chú Tiểu Tâm trong Biển đỏ, hai  mẹ con trong Bông cỏ may, chị Hai trong Cây mận của ba đi xa tít xứ người để rồi cũng núm níu trở về chốn xưa cảnh cũ.

Nhưng có người mẹ xa con sang xứ người kiếm sống thì trở về trong chiếc hũ đựng cốt đau thương (Đón má về). Thân phận người phụ nữ trong những giông bão cuộc đời và bất trắc tình yêu được cảm thông, chia sẻ đã làm nên âm hưởng chủ đạo của tập truyện. Cô gái nhẹ dạ mang thai một mình nuôi con. Người đàn bà đi làm ôsin chết vì lao lực bên đảo Đài Loan. Mấy cô gái quê lên thành phố bán bia ôm, rồi sa ngã, bán thân…

Người phụ nữ trong mắt của cây bút xứ dừa Bến Tre Ngô Thị Thu Vân dẫu có can đảm vượt qua trắc trở và nghịch cảnh như Luyến (Muộn) hay cô trưởng ấp Lan (Về nơi xa ngái) thì cuối cùng cũng cần được yêu thương, bảo bọc, chở che bởi “không có người đàn bà mạnh mẽ. Chỉ có người đàn bà cố giấu đi sự yếu đuối của mình” (Cô Miên). Đồng ý hay không đồng ý với tác giả về nhận định ấy thì vẫn dễ nhận định tập truyện ngắn này - với vài truyện đã đăng trên báo Tuổi Trẻ Cuối Tuần, Tuổi Trẻ Xuân 2005  - là rất đáng đọc.

NGUYỆT CẦM